Bergama Şehir Rehberi

Bergama

BERGAMA / PARGAUMA
Günümüzde Bergama ilçesinin yükseklerinde bir tepe üzerinde yer alan muhteşem Pergamon akropolisi, ülkenin en etkileyici yerlerinden birisindir. ilk olarak Helen'ler tarafından İÖ 8. yüzyılda kurulan kent, bir süre Büyük İskender'in generallerinden biri tarafından yönetilmiş. Bergama yerleşimi ve antik kalıntılar Çandarlı Körfezi’nin 8km. güneydoğusunda doğal bir kayalık tepe üstünde ve vadide yer almaktadır. Yörenin Luwi’lerce “Yüce ananın yüksek Kalekenti” anlamında “Pargauma” olarak kurulduğu anlaşılmaktadır.Bu isim antik Lidya’da Pergamon’a dönüşmüştür. Nordik Tur kavimlerinin içersinde bulunan Mysia’lılar ve Truva Savaşı’ndan dönenlerle büyüyerek nüfusu artmıştır. Daha sonra Lidyalılar, Persler ve Makedonlar kente hakim olmuşlardır. Philetaiors Bergama Krallığı’nı kurmuş ve krallığı genişletmiştir. M.Ö. 263’te komşu boylardan Galatlar’ın istilasına uğramıştır. I. Attala / Attalos zamanında Roma ile kurulan dostluk ve ticaretle genişlemiş ve M.Ö. 133’te Apemeia Barışı ile vasiyet yoluyla Roma’ya bağlanmıştır. Roma döneminde kente tapınaklar yapılmış, tiyatro ve stadion büyütülmüştür.

Resim: bergama tiyatrosu

Bizans döneminde ise piskoposluk merkezi olan Bergama’da Hristiyanlığın ilk 7 kilisesinden birisi burada yapılmıştır.1306yılında Türkmen Karasioğulları’yla birlikte Türk hakimiyetine girmiştir. Antik dönemde Çandarlı Körfezi’nden inen yol, “Kral Yolu” olarak isimlendirilmekteydi. Akropol Tepe üzerinde ilk dikkati çeken antik eser surların önünde yer alan andezit taşından inşa edilmiş “Hereon”lardır. Bunların üstünde bitişik dizilmiş dükkan kalıntıları görülmektedir. Doğu akropol surlarından girilip, düzlüğe gelindiğinde saray kalıntıları dikkati çekmektedir. Bunlardan ilki Perisyle planla inşa edilmiş 2. Eumenes ve 2. Attalos Sarayları’dır. Bunların arkasında askeri kışlalar ve askeri depolar bulunmaktaydı. Depoların karşısında MS 117’de inşa edilmiş, teraslı bir zemin üzerinde yükselen üç tarafında 6x9 korint başlıklı, beyaz mermerden 18m. yüksekliğinde sütunların çevrelediği Traian Tapınağı yer almaktadır. Tapınağın güneyinde ise zemin katı Athena Temeno’suna açılan 2 katlı, içinde kütüphane, okuma salonları ve 200 bin rulo şeklinde kitaba sahip olduğu bilinen Bergama Kütüphanesi kalıntıları görülmektedir.

Resim: Herakles Tapınagi

Bu kitaplar, Markus Antonius tarafından Kleopatra’ya hediye edilmiştir. Akropolun güney tarafında üç tarafı dor düzeninde, iki katlı stoalarla çevrili, 6x10 dor sütunlu Athena Tapınağı bulunmaktadır. Athena Tapınağı’nın yanında üstünde 2,5 m. yüksekliğinde ve 1. 20 m. uzunluğundaki savaş kabartmalarının üç tarafını çevreleyen, 5 basamaklı bir kaide üzerinde yükselen ve sadece podyumunun temel izleri görülen ünlü Zeus Altar’ı bulunmaktaydı. Bugün Berlin Müzesi’ne kaçırılmış olan Altar’ın kabartmaları “U” planlı stoa ve frizler Berlin Müzesi’nde sergilenmektedir. Altar’ın, güneyinde etrafı dor düzeninde stoalarla çevrili Agora Altar’ı ve Agora Tapınağı yer almaktadır. Aşağıdaki alanda ise üç adet gymnaseium kalıntıları görülmekte olup, ortadaki gymnaseiumun yanındakorint düzeninde yapılmış prositilos planlı Herakles Tapınağı bulunmaktadır.

Tapınağın güneyinde ise bir çeşme kalıntısı görülmektedir. Üçüncü gymnaseiumun bitişiğinde bir hamam kalıntısı ileRoma döneminde özel oda toplantılarının yapıldığı bin kişilik auditorium bulunmaktadır. Hamamın bitişiği M.Ö. 2. yy’da iyon düzeninde inşa edilen ve içinde Dionyzos ile ilgili toplantıların yapıldığı salon bulunan bir prostilos planlı bir asklepios tapınağı görülmektedir. Tapınağın batısında bir exedra ve küçük bir stoa bulunmaktadır.Hemen onun bitişiğinde ise dor düzeninde II. Attalos zamanında yapılmış, Hera Tapınağı’nın kalıntıları görülür. Hera Tapınağı’nın batısındaki kalıntıların ise prytaneiona ait olduğu sanılmaktadır.

Bunun kuzey batı tarafında ise 50x100 m. ölçülerinde palmiye başlıklı iki sütuna sahip, bir propilondan geçilerek girilen,10 basamaklı “Demeter Temenosu” isimli Tapınak yer almaktadır.I. Attalos’un eşi Apollonis tarafından yaptırılan ve içinde çeşme, su kuyusu ve 4 altar yer alan tapınak ,antis planlı olup, architravlarında grilandlar arasında boğa başları bulunur. Temenosun bulunduğu alan daha sonra genişletilmiş ve basamak ilave edilerek, 800 kişinin oturarak ayin yapmasına olanak sağlanmıştır. Tapınağın bulunduğu batı yamaçta ise açık yelpaze şekilli ve manzara hakimiyetiyle özel bir durumda dünyanın en dik tiyatrosu olan Bergama Tiyatrosu
bulunmaktadır. M.Ö. 3. yy’da inşa edilmiş tiyatro, poligonal teknik ve yan destek duvarlarıyla Roma döneminde restore edilmiştir. Üç bölümlü, 80 caveaya sahip, 10.000 kişi kapasiteli tiyatronun sahne binası, ahşaptan olup, orchestranın önündeki ilk caveada, Kral Locası vardır. En üst caveanın bulunduğu yerdeki kule ise gözetleme amacıyla yapılmış ve buradan bir geçitle Athena Tapınağı’na çıkış vardır. Sahne binasının bulunduğu terasında birbirine paralel stoalar ile 25 basamaklı bir merdivenle çıkılan 12x21m. ölçülerinde Dionysos Tapınağı yer almaktadır. Tapınağın büyük bir kısmı bugün Berlin Müzesi’ndedir.Akrapolün altında yerleşim içinde kızıl bazilika olarak bilinen Serhaphis Tapınağı 260x100 m. ölçülerinde olup, Bizans döneminde Kilise’ye dönüşmüştür.

Kentin deniz yönünde Asklepios Kutsal Tapınağı, fizyoterapi ve sağlık kutsal alanı ile yapı komplekslerinin bulunduğu Asklepion bulunmaktadır. Asklepios mitolojik sağlık tanrısı olup, antik dönemde burada adına kutsal tedavi alanı inşa edilmiş ve çeşitli tanrı ve imparator heykelleriyle alan süslenmiştir. Toplantı salonları, tuvaletler, kutsal avlu ve 3 bin 500 kişi kapasiteli tiyatroya sahip kutsal alanda, kahin rahipler, hastaları ilk gece kutsal tünelde geceletmekte ve gördükleri rüyalara göre tedaviye başlamaktaydılar. Kutsal Kaynak Suyu’nun içildiği, çamur banyolarının yapıldığı bir havuz, uyuma tünelleri ve çeşmelerden akan suların sesleri ile hastalar
tedavi edilip rahatlatılmaktaydı.

Neleri ünlüdür : Yörede çıkan eserler şehir merkezindeki Bergama Müzesi’nde sergilenmektedir.Bugün el dokuma halısı Yağcı bedir dünyaca ünlüdür.Kaz Dağları /İda Dağı doğası ve pansiyonları ile ünlüdür.

Resim: Agora Athena, Agora Tapınakları ve sütünlü cadde

Resim: Kızıl Avlu 

Bergama'ya Nasıl Gidilir? : Bergama İzmir'e yaklaşık 100km uzaklıkta'dır. Bu nedenle ilk önce www.ucakbileti.com.tr  ayrıcalığı ile İzmir uçak bileti alarak izmire, ardından karayolu üzerinden Bergama'ya ulaşılabilir.